Uçağın yerde gerçekleştirilen operasyonlarında personel yaralanmaları, uçak ve ekipman hasarlarına neden olmamak için üst seviyede tedbir alınmalı, teçhizat kullanımında uygulanan emniyet tedbirlerinin yanısıra Standart Operasyon Prosedürlerine de uyulmalıdır. Marshalling de bu tedbirlerden birisidir.
Marshalling, görsel iletişim temelli bir operasyondur ve yer hizmetlerinin önemli bir parçasıdır. Daha çok; havaalanlarındaki görsel ve işitsel iletişim olanağı olmadığı veya uçak ve hava trafik kontrolü arasındaki radyo iletişimi sağlanamadığı durumlarda iletişim amaçlı kullanılan temel iletişim işaretleridir. Marshalling işaretleri, global havacılık endüstrisinde (sivil ve askeri, uçak ve helikopter) standarttır ve bu standartlar ICAO tarafından da desteklenir.
Bu makalede, Sivil Havacılık ile alakalı Marshalling işaretlerden bahsedeceğim. IATA Airport Handling Manual’ a göre Marshalling personelinin kullanması gereken işaretler ve uyması gereken emniyet kurallarını açıklamaya çalışacağım.
1. MARSHALLING İŞARETLERİ
1.1 Park yerinin tanımlanması
Eller başın üzerinde havaya kaldırılır, öne ve yukarıya doğru hareket ettirilir.
1.2 Dosdoğru taksiye devam et
Kollar iki yana açık şekilde dirsekten kırılarak yukarı ve aşağıya doğru hareket ettirilir.
1.3 Yavaşla
Kollar iki yana bel hizasında açılarak aşağıya doğru hareket ettirilir.
1.4 Sağa dön (Pilotun görüş yönüne göre)
Sol kol vücuda 90° açıyla tutulur, sağ kolla devam et işareti yapılır. Sağ kolun hareket hızı pilota ne kadar hızlı hareket etmesi gerektiğini gösterir.
1.5 Sola dön (Pilotun görüş yönüne göre)
Sağ kol vücuda 90° açıyla tutulur, sol kolla devam et işareti yapılır. Sol kolun hareket hızı pilota ne kadar hızlı hareket etmesi gerektiğini gösterir.
1.6 Dur/ Emergency Dur
Eller iki yana açılır ve baş üstünde birleştirilir.
1.7 Pozisyonu koru/ bekle
Eller iki yanda vücuda 45° açı oluşturacak şekilde tutulur. Bir sonraki manevra için beklenir.
1.8 Kule ya da yer kontrol talimatıyla bir sonraki Marshaller’ a yönlendirme
Eller baş üstünde dik olarak kaldırılır ve yönlendirilmek istenen marshaller ya da taksi yoluna doğru hareket ettirilir.
1.9 Marshalling’ in bitirilmesi
Uçağa doğru dönülerek sağ elle standart asker selamı verilir. Uçak taksiye başlayana kadar uçuş ekibiyle göz teması devam ettirilir.
1.10 Yangın
Sağ elle abartılı bir “8” işareti yapılırken sol elle yanan bölge işaret edilir.
1.11 Frenlerin set edilmesi (Fren Yap)
El avuç içi açık olarak havaya kaldırılır, kokpit ekibiyle göz teması sağlanır ve el kapatılır. Kokpit ekibinden başparmak yukarıya doğru kaldırılarak verilen onay alınmadan kesinlikle hareket edilmez.
1.12 Frenlerin release edilmesi (Fren Serbest)
El yumruk yapılarak havaya kaldırılır, kokpit ekibiyle göz teması sağlanır ve el açılır. Kokpit ekibinden başparmak yukarıya doğru kaldırılarak verilen onay alınmadan kesinlikle hareket edilmez.
1.13 Takozların yerleştirilmesi
Kollar baş üstünde dik olarak tutulur ve ortaya doğru hareket ettirilir.
1.14 Takozların alınması
Kollar baş üstünde dik olarak tutulur ve yanlara doğru hareket ettirilir.
1.15 Motor çalıştırma
Sağ el baş hizasında kaldırılır ve dairesel bir hareket yapılır, aynı anda sol el baş hizasında uçağı işaret eder.
1.16 Acil durumda motor durdurma
Sağ el omuz yüksekliğinde boyna doğru uzatılır ve sağa doğru çekilir, sol el yumruk yapılarak havaya kaldırılır.
2. Teknik Hizmet Haberleşmesi
Teknik hizmet ya da handling işlemlerine bağlı uçak hareketlerinde uçuş ekibiyle haberleşmek için bazı el işaretleri kullanılır.
Elle yapılan işaretler sadece sözlü haberleşme mümkün olmadığı zamanlarda kullanılmalıdır. Her işaret sonrası uçuş ekibi tarafından teyit alınmalıdır.
2.1 Towbar’ı bağla
İki el baş üstüne kaldırılır ve kollardan biri diğer elle kavranır.
2.2 Air up (motor çalıştırma için basınçlı hava sağlanması)
Kollar iki yanda açık şekilde yukarı ve aşağıya doğru sallanır.
3. Teknik/Hizmet İşaretleri
3.1.a Ground power bağlanması:
İki el baş üstünde kaldırılır, sol el, avuç içi aşağıya bakacak şekilde yatay olarak, sağ el dik konumda tutulur ve sağ el parmakları sol el avuç içine temas ettirilir. Operasyon gece yapılıyorsa, ışıklı işaretlerle aynı “T” şekli yapılır.
3.1.b Ground power’ın ayrılması:
İki el baş üstünde kaldırılır, sol el avuç içi ve sağ el parmakları ile “T”şekli oluşturulur, sağ el sol elden ayrılır. Uçuş ekibinden onay alınmadan ground power uçaktan ayrılmamalıdır. Operasyon gece yapılıyorsa, ışıklı işaretlerle aynı “T” şekli yapılır.
3.2 Olumlu / herşey tamam
Sol el vücudun yan tarafında aşağıya doğru dururken, sağ el baş hizasında kaldırılır, yumruk yapılır ve baş parmak yukarıya kaldırılır.
3.3 Olumsuz
Sol el vücudun yan tarafında aşağıya doğru dururken, sağ kol vücuda 90° açı yapacak şekilde konumlandırılır, sağ el yumruk yapılarak başparmak aşağıya bakacak şekilde açılır.
3.4 İnterfon
Kollar vücuda 90° açı yapacak şekilde iki yana açılır ve eller ile kulaklar kapatılır.
3.5 Kontrollere dokunma
Sağ el yumruk yapılarak yatay şekilde baş seviyesine kaldırılır, sol el vücudun yan tarafında aşağıya doğru durur.
3.6 Ön/arka merdivenleri aç/kapat
Sağ el vücudun yanında ve sol el baş hizasına 45° açıyla dururken, sağ el sol omza doğru hareket ettirilir.
4. Yer Personeli – Pushback Haberleşmesi
Aşağıdaki işaretler, pushback operasyonu sırasında headset personeli ile araç operatörü arasında sözsüz iletişim kurma amacıyla kullanılacaktır.
İşaretler, belirtildiği üzere towbar bağlanması, ayrılması işlemlerinde ve pushback operasyonunun başlangıç ve bitişinde kullanılacaktır.
4.1 Headset görevlisinden araç operatörüne:
4.1.1 Araç frenlerini bırak
Araç operatörü ile göz teması sağlanarak sağ el omuz hizasında yumruk yapılarak kaldırılır ve el açılır.
4.1.2 İtmek için hazır
Sağ kol vücuda 90° açı oluşturacak şekilde kaldırılır, el yumruk yapılır ve baş parmak yukarıya kaldırılır. Bu işaret, araç operatörüne bütün ekipmanların uçaktan ayrıldığını, takozların alındığını, uçak frenlerinin “off” konuma getirildiğini ve uçuş ekibinin pushback için onay verdiğini belirtir.
4.1.3 Olumsuz / bekle
Sağ kol vücuda 90° açı oluşturacak şekilde kaldırılır, el yumruk yapılır ve baş parmak aşağıyı gösterecek şekilde açılır. Bu işaret, araç operatörüne uçağın henüz pushback yapmaya hazır olmadığını ve pozisyonunu koruması gerektiğini belirtir.
4.1.4 Aracı frene al / dur
Sağ el açık olarak omuz hizasına kaldırılır, araç operatörüyle göz teması sağlanır ve el kapatılır. Bu işaret pushback sonunda yapıldıysa araç operatörüne uçak frenlerinin set edildiğini belirtir. Araç operatörü headset görevlisine aracı frene aldığını işaretle konfirme etmelidir.
4.1.5 Yavaşla
Sağ kol vücudun alt kısmıyla 45° oluşturacak şekilde konumlandırılır ve sağ el açık olarak aşağıya doğru hareket ettirilir.
4.1.6 Pushback yönünü değiştir
Sağ kol vücuda 90° açı oluşturacak şekilde kaldırılır, sağ işaret parmağı ile burna dokunulur ve daha sonra uçağın dönmesi istenen yön işaret edilir.
4.2 Wingwalker’dan headset görevlisi ve araç operatörüne:
4.2.1 Uçak Hareket İçin Serbest
Sağ kol yukarıya kaldırılır, sol kol vücudun alt kısmıyla 45° açı oluşturacak şekilde tutulur.
4.2.2 Uçağın hareketini durdur
Kollar iki yana açılır ve daha sonra baş üstünde birleştirilir.
4.2.3 Uçağı hareket ettirmek için bekle
Kollar iki yanda vücudun alt kısmıyla 45° açı oluşturacak şekilde tutulur. Uçağın hareketi için clear olana kadar bu şekilde beklenir.
Kaynaklar
1. AHM Safety Considerations for Aircraft Movement Operations
2. ICAO Marshalling Signals
