Uçak Bakımında Kullanılan Dökümanlar’ ın Ortaya Çıkış Sebebi ve Önemi:
Uçak Bakımında Kullanılan Dokümanlar, şu nedenle ortaya çıkmıştır:
Normal bir yolcu uçağı, boyutlarına ve modeline bağlı olarak binlerce farklı parça içerebilir. Bunlar, uçağın motorları, kanatları, gövdesi, kokpiti, elektronik sistemleri, koltukları ve diğer bileşenleri gibi birçok farklı parçayı kapsar.
Örneğin; bir Boeing 747 gibi büyük bir yolcu uçağı, yaklaşık 6 milyon parçadan oluşabilir. Ancak daha küçük bir uçak olan Airbus A320, yaklaşık 70.000 parçadan oluşur. Bu bileşenler, uçak gövdesi, kanatlar, motorlar, kokpit, koltuklar ve diğer bileşenleri içerir.
Sonuç olarak, bir yolcu uçağı ortalama 550.000 tekil parçadan oluşur dersek abartmış olmayız. Örneğin bir uçakta binlerce screw olmasına rağmen, screw’ i 1 parça sayarak 550.000 parçaya ulaşırız.
Böylesine girift bir yapının bakımlarının, bakım takibinin yapılması, arıza arama, sefer için gerekli minimum ekipmanlar listesi, ayrıntılı parça kataloğu gibi konular çok detaylı dokümantasyon çalışması gerektirir ve bu ayrı bir uzmanlık alanıdır. Dahası emniyetli uçuş ve bakım operasyonları için gereklidir.
Uçak Bakımda Kullanılan Dokümanlar:
Aircraft Maintenance Manual (AMM):
Bir uçağın bakım ve onarım işlemleri için kullanılan resmi bir dokümandır. AMM, uçak üreticisi tarafından sağlanan bir kitapçıktır ve uçak bakım ekipleri tarafından kullanılır.
AMM, bir uçağın tam bakımı ve onarımı için ayrıntılı talimatları içerir. Bu talimatlar, uçak bileşenlerinin nasıl kontrol edileceğini, onarılacağını, test edileceğini ve değiştirileceğini ayrıntılı olarak açıklar. Ayrıca, uçak bakımının ne sıklıkla yapılması gerektiği ve hangi bileşenlerin ne sıklıkla değiştirilmesi gerektiği gibi önemli bilgiler de içerir.
AMM ayrıca, uçak bakımı sırasında kullanılacak araçlar ve gereçler, önerilen bakım prosedürleri ve uçak bileşenleri için testlerin nasıl yapılacağı gibi diğer önemli bilgileri de içerir. Uçak bakım ekipleri, AMM’ yi kullanarak uçak bakımı ve onarımı için gerekli tüm bilgileri edinebilirler.
AMM, uçak bakımı için önemli bir kaynak olduğu gibi, uçak bakımı sırasında güvenlik ve kalite standartlarının sağlanmasına da yardımcı olur. Uçak üreticileri tarafından sürekli olarak güncellenir ve uçak bakım ekiplerinin kullanımına sunulur.
Illustrated Parts Catalog (IPC):
Bir uçağın bileşenlerini tanımlayan, parça numaralarını, parça isimlerini, parça konumlarını ve bunların nasıl monte edileceğini gösteren bir resimli katalogdur.
IPC, uçak üreticisi tarafından sağlanan ve uçak bakım ekiplerinin, teknisyenlerin ve diğer personelin uçağın bileşenlerini tanımlamasına, belirli parçaların yerlerini ve montaj yöntemlerini belirlemesine yardımcı olur. IPC, parçaların görüntüsünü, teknik çizimlerini, montaj ve yerleştirme talimatlarını içeren ayrıntılı bir katalogdur.
IPC’ de, uçağın her bileşeninin ayrıntılı resimleri ve özellikleri yer alır. Her parçanın parça numarası, malzeme türü, ağırlığı, boyutları ve diğer teknik özellikleri de katalogda belirtilir. Ayrıca, IPC’ de parça numaraları ve tanımları ile ilgili bir indeks yer alır, böylece uçak bakım ekipleri kolayca arama yapabilirler.
Component Maintenance Manual (CMM):
Uçağın bileşenlerinin bakımı ve onarımı için kullanılan bir resmi dokümandır. CMM, uçak bileşenlerinin üreticisi tarafından sağlanır ve uçak bakım ekipleri tarafından kullanılır.
CMM, uçağın bileşenlerinin bakım ve onarımı için ayrıntılı talimatları içerir. Bu talimatlar, bileşenlerin nasıl kontrol edileceğini, onarılacağını, test edileceğini ve değiştirileceğini ayrıntılı olarak açıklar. CMM ayrıca, bileşenlerin parça numaraları, üretim tarihleri, bileşenlerin parçalarının ne zaman değiştirilmesi gerektiği gibi önemli bilgileri de içerir.
CMM, bileşen bakım ekipleri için bir kılavuzdur ve her bir bileşenin bakım ve onarımı için özel olarak tasarlanmıştır. Her bileşenin CMM’ si, uçak bileşeninin belirli bir modeli veya varyasyonu hakkında bilgi içerir. CMM ayrıca, uçak bileşenlerinin bakımı sırasında kullanılacak araçlar ve gereçler, önerilen bakım prosedürleri ve bileşenler için testlerin nasıl yapılacağı gibi diğer önemli bilgileri de içerir.
CMM, uçak bileşenlerinin bakım ve onarımı sırasında önemli bir kaynak olduğu gibi, uçak bakım ekipleri için ayrılmaz bir parçadır. Uçak bileşenlerinin doğru bakımı ve onarımı, uçakların güvenliği ve performansı için kritik öneme sahiptir ve CMM, bu amaç için gerekli olan bilgi ve talimatları sağlar.
Structural Repair Manual (SRM):
Uçakların hasar gören veya yıpranan yapısal bileşenlerinin onarımı için kullanılan bir resmi ve ayrıntılı talimatları içeren dokümandır. SRM, uçak üreticisi tarafından sağlanır ve uçak bakım ekipleri tarafından kullanılır.
Bu dokümandaki talimatlar, hasarın boyutunu ve konumunu belirlemek için yapılacak muayeneleri, yapılacak tamirleri ve kullanılacak malzemeleri ayrıntılı olarak açıklar. SRM ayrıca, hasarlı bileşenlerin nasıl değiştirileceği ve uçak yapısal bileşenlerinin nasıl monte edileceği gibi önemli bilgileri de içerir.
Her uçak modeli için özel olarak tasarlanmış SRM’ ler mevcuttur ve her bir SRM, uçak bileşenlerinin belirli bir modeli veya varyasyonu hakkında bilgi içerir. SRM ayrıca, yapısal bileşenlerin onarımı sırasında kullanılacak araçlar ve gereçler, önerilen tamir prosedürleri ve bileşenler için testlerin nasıl yapılacağı gibi diğer önemli bilgileri de içerir.
Minimum Equipment List (MEL):
Bir uçağın güvenli ve yasal olarak uçabilmesi için gereken minimum ekipmanların listesidir. MEL, havayolu işletmeleri tarafından kullanılır ve uçak bakım ekibi, uçuş ekibi ve havayolu operasyon ekibi tarafından takip edilir. Diğer bir deyişle, üretici tarafından sağlanan MMEL (Master MEL)’ in havayolu politikalarına göre özelleştirilmiş halidir. Ancak MEL, MMEL e göre daha kısıtlı olabilir ancak daha esnek olamaz.
MEL, bir uçakta gereken tüm ekipmanların çalıştırılması gerektiğini belirten Federal Havacılık Kurulu (FAA) yönetmelikleri veya diğer yerel havacılık düzenleyici kurumların yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanır. Ancak bazen uçak ekipmanları, uçakta yaşanan bir arıza nedeniyle çalışmayabilir veya tamir edilemez hale gelebilir. Bu durumda, MEL, uçağın yine de güvenli ve yasal olarak uçmasına izin veren minimum ekipman listesini belirler.
MEL, uçağın güvenli bir şekilde uçmasına izin veren minimum ekipmanları belirlerken, aynı zamanda havayolu işletmesi tarafından ekonomik olarak kabul edilebilir bir düzeyde tutulması da hedeflenir. MEL, uçuş ekiplerine, havayolu operasyon ekiplerine ve uçak bakım ekiplerine, uçağın minimum ekipman gereksinimlerini takip etme ve uçuş planlaması yapma konusunda yol gösterir.
Configuration Deviation List (CDL):
Bir uçağın havada uçması için gerekli olan ve Minimum Equipment List (MEL) kapsamında olmayan bazı ekipmanların geçici olarak devre dışı bırakılmasına veya farklı bir şekilde yapılandırılmasına izin veren bir dokümandır.
CDL, bir uçağın konfigürasyonundaki değişiklikleri yönetmek için kullanılır ve özellikle MEL’ in sağlamadığı durumlarda uçakta yapılacak olan geçici değişikliklerin uygun bir şekilde kaydedilmesini ve yönetilmesini sağlar. CDL, bir uçakta yapılandırma değişikliklerinin güvenli bir şekilde uygulanabilmesi için gereken tüm talimatları ve kısıtlamaları içerir.
Uçuş ekibi, bir CDL ile ilgili talimatları takip ederek, uçağı güvenli bir şekilde uçurmak için gereken tüm önlemleri alır. Bakım ekipleri, bir CDL’ yi kullanarak, uçakta yapılacak geçici bir değişikliğin nasıl yapılacağına ilişkin talimatları takip eder.
CDL, belirli bir uçak modeli için hazırlanır ve genellikle, MEL ile birlikte kullanılır.
Troubleshooting Manual (TSM):
Bir uçağın belirli bir sorunu çözmek için kullanılan bir dokümandır ve uçak bakım ekipleri tarafından kullanılır.
TSM, bir uçağın sistemlerinde veya bileşenlerinde meydana gelen bir arızanın nedenini belirlemek için adım adım bir yaklaşım sunar. Bu kılavuz, sorunun nedenini belirlemek için bir dizi test, deney ve kontrolleri içerir.
Aircraft Wiring Manual (AWM):
Bir uçağın elektriksel sistemlerindeki kablolama ve bağlantıların tamamını ayrıntılı bir şekilde tanımlayan bir dokümandır. Bu kılavuz, uçakta bulunan tüm elektrik devrelerinin, bağlantılarının, kablo tiplerinin, terminallerin ve diğer bileşenlerin yerlerini ve özelliklerini içerir.
Bu kılavuz, uçak bakım ekiplerinin uçakların elektriksel sistemleri hakkında doğru bilgiye sahip olmalarını ve uçakların güvenli ve doğru bir şekilde çalışmasını sağlar.
Aircraft Wiring List (AWL):
Bir uçağın elektriksel sistemleri için tasarlanmış bir dokümandır. AWL, bir uçağın elektriksel sistemlerinde kullanılan tüm kablo ve tellerin türünü, uzunluğunu, rengini, çapını, bağlantılarını ve diğer özelliklerini içerir.
AWL, uçak bakım ekiplerinin, uçak elektriksel sistemlerinin bakımını, onarımını ve yükseltmelerini yönetmelerine yardımcı olur.
Aircraft Schematic Manual (ASM):
Bir uçağın elektrik, hidrolik, pnömatik, yakıt ve diğer sistemlerinin şemalarını içeren bir dokümandır. ASM, uçakta bulunan tüm sistemlerin bileşenlerini, bağlantılarını ve akış şemalarını ayrıntılı bir şekilde tanımlar.
Bu kılavuz, uçakta bulunan tüm sistemlerin bileşenlerinin ve bağlantılarının yerlerini ve özelliklerini ayrıntılı bir şekilde belirler. ASM, uçak bakım ekiplerinin uçakların sistemlerini daha iyi anlamalarına ve uçaklardaki arızaları daha hızlı bir şekilde tanımlamalarına yardımcı olur.
Additional Cross Reference Tables (ACRT):
Bir uçağın bakımı ve onarımı için kullanılan bir dokümandır. ACRT, uçak parçalarının ve ekipmanlarının farklı kaynaklar arasındaki eşleştirmelerini ve kesişen referanslarını içerir.
ACRT, uçak bakım ekiplerinin uçak parçalarını bulmalarına ve doğru bir şekilde değiştirmelerine yardımcı olur. Bu kılavuz, bir uçaktaki parçaların farklı kaynaklar arasında nasıl eşleştirildiğini ve kesiştiğini gösterir.
Wiring Diagram Manual (WDM):
Bir uçağın elektrik sistemlerine ait şemaları ve kablo bağlantılarını içeren bir dokümandır. WDM, uçaktaki elektriksel bileşenlerin ve sistemlerin doğru bir şekilde monte edilmesini, bağlanmasını ve bakımını sağlamak için gerekli olan ayrıntılı bilgileri sağlar.
Illustrated Tool and Equipment List (ITEL):
ITEL, uçak bakım ekiplerinin, uçak bakımı ve onarımı için gerekli olan araç, gereç ve ekipmanları doğru bir şekilde seçmelerine ve kullanmalarına yardımcı olan bir dokümandır.
ITEL, uçak bakım ekiplerinin uçakların tamirat ve bakım işlemleri için hangi araçların kullanılması gerektiği hakkında bilgi sağlar. Bu doküman, her aracın tanımını, özelliklerini, işlevini ve nasıl kullanılacağını gösterir. Ayrıca, her araç ve gerecin resimlerini içerir, böylece teknisyenler hangi aracın veya gerecin kullanılması gerektiğini kolayca tespit edebilirler.
