Genel kategorisi, Yazılar bölümünde yayınlamayı uygun bulduğum, kendimin de muzdarip olduğu bu konunun detaylarını aşağıda okuyabilirsiniz. Bir sonraki yazımda kendi başımdan geçen detayları anlatacağım.
Buyurun:
Uyku Apne Sendromu nedir?
Uyku sırasında nefes alma duraklamaları olarak tanımlanır. Bu duraklamalar genellikle snore ile birlikte görülür ve uyku kalitesini bozar. Uyku apnesi, obstrüktif uyku apnesi (OSA) veya central uyku apnesi (CSA) olarak iki farklı şekilde tanımlanabilir. OSA, hava yollarının tıkanması nedeniyle nefes almada güçlük çekilmesi ile ilgilidir, CSA ise, beyin tarafından nefes alma komutunun gönderilmemesi ile ilgilidir.
Uyku Apnesi belirtileri nelerdir?
Aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçı varsa, sorun olduğu düşünülebilir. Bu durumda Nöroloji veya KBB birimine başvurulmalıdır.
- Horlama hatta aşırı horlama
- Uykuda solunumun durması
- Gündüz aşırı yorgunluk ve uyku hali
- Sabahları çok yorgun uyanma
- Gece aşırı terleme
- Gece sık idrara çıkma
Uyku Apnesinin nedenleri nelerdir?
Bu sorun, birçok faktöre bağlı olarak oluşabilir. En yaygın nedenleri şunlardır:
-
Obstrüktif uyku apnesi (OSA):
Hava yollarının tıkanması nedeniyle nefes almada güçlük çekilmesi ile ilgilidir. Bu tıkanma, çene ve mandibula (çene kemiği) pozisyonunda değişiklikler, yüz yapısındaki doğuştan veya edinilmiş anomali, yumuşak doku hipertrofisi, adenoid veya tonsil hipertrofisi gibi nedenlerle oluşabilir.
-
Central uyku apnesi (CSA):
Beyin tarafından nefes alma komutunun gönderilmemesi ile ilgilidir. CSA genellikle kalp veya solunum sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, travma veya enfeksiyonlar gibi nedenlerle oluşur.
-
Risk faktörleri:
Obezite, yaşlılık, erkeklik, genetik yatkınlık, yüksek tansiyon, kalp veya solunum sistemi hastalıkları, uyku pozisyonu (yatakta yatarken yan yatmak) gibi faktörler riski arttırabilir.
-
Alkol ve sigara kullanımı:
Alkol ve sigara kullanımı, yumuşak doku hipertrofisi ve hava yollarının tıkanmasına neden olabilir, bu da uyku apnesi riskini arttırabilir.
-
Uyku ilaçları:
Uyku ilaçlarının veya rahatlatıcıların kullanımı, hava yollarının tıkanmasına neden olabilir ve bu da riski arttırabilir.
-
Narkolepsi:
Bu, genetik olarak belirlenmiş bir hastalıktır ve uyku bozukluğu ile birlikte görülebilir.
-
Diğer nedenler:
Diğer nedenler arasında, uyku pozisyonunun değiştirilmesi, uykuya dalma zorluğu, gece terlemesi, gece boyunca uyanma gibi faktörler ve ayrıca bademcik, burun eğriliği, adenoid vb sebepler sayılabilir.
Uyku apnesi genellikle uyku sırasında nefes alma duraklamaları ile birlikte görülür. Bu duraklamalar uyku kalitesini bozar ve hatta bazen hayati risk taşıyabilir. Uykuda ölümlerin, büyük oranda bu fenomenden kaynaklı olduğu düşünülmektedir.
Bu sorun, birçok faktöre bağlı olarak oluşabilir, bu nedenle, tanı alınıp tedavi edilmeden önce, tüm olası nedenler dikkatle incelenmelidir.
Uyku düzeninin bozulması, vardiyalı çalışma gibi hususlar etkili midir?
Vardiyalı çalışma ve uyku düzen bozukluğu gibi durumlar riski arttırabilir.
Vardiyalı çalışma, çalışanların biyolojik saatlerini bozduğu için uyku kalitesini etkileyebilir. Çalışma saatleri değiştiğinde, uyku düzeni de değişir ve bu, uyku apnesi riskini arttırabilir. Ayrıca, vardiyalı çalışma, çalışanların daha yorgun ve uykuya dalma zorluğu yaşamasına neden olabilir.
Uyku düzeninin bozulması, uyku kalitesini ve miktarını etkileyebilir. Örneğin, uyku düzeninin bozulması, uykuya dalma zorluğu, gece uyanmaları, gece boyunca uyku kalitesinin azalması gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca, bu durumda, obezite veya yüksek tansiyon gibi sağlık sorunlarının da arttığı görülmektedir.
Sonuç olarak vardiyalı çalışmanın, yukarıda sayılan nedenlerden dolayı riski artırdığı söylenebilir.
Uyku Apnesi nasıl tedavi edilir?
Bu tedavide birçok seçenek mevcuttur ve hangi tedavi seçeneği kullanılacağı, kişinin durumuna ve sorunun şiddetine göre değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında:
-
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) terapisi:
Bu tedavi seçeneği, hava yollarının açık kalmasını sağlamak için nefes alınan hava basıncını arttıran bir cihaz kullanır.
-
Mandibular Advancement Device (MAD):
Bu cihaz, üst çeneyi ileriye doğru iterek hava yollarının genişlemesini sağlar.
-
Uyku pozisyonu değiştirme:
Bu sorunu yaşayan kişilerin yataklarının yüksekliğini arttırmak veya yatarken yan pozisyonunda yatmaları önerilir.
-
Diyet ve egzersiz:
Obezite ve uyku apnesi arasındaki ilişki nedeniyle, kilo vermek ve sağlıklı bir diyet izlemek tedavide faydalı olabilir.
-
Medikal tedavi:
Bazı durumlarda, probleme neden olarak ortaya çıkan bir sağlık sorunu nedeniyle ilaçlar reçete edilebilir.
-
Cerrahi tedavi:
Çok ciddi durumdaki kişilerde cerrahi müdahale düşünülebilir. Bu işlemler arasında, adenoidektomi (bademciklerin çıkarılması), uvulopalatofaringoplasti (dil veya yumuşak damak küçültme işlemleri) ve genişletici trakeostomi gibi işlemler bulunur.
Hangi tedavi seçeneği kullanılacağı, kişinin durumuna ve sorunun şiddetine göre değişebilir. Tedaviyi yürütmek için uyku uzmanı ile çalışmak önemlidir.
NOT: Bu yazımda benim de muzdarip olduğum bu sorunu genel geçer şekliyle anlatmaya çalıştım. Bununla ilgili daha akademik dille yazılmış makaleleri Google‘ da bulabilirsiniz.
Konuyla ilgili bir sonraki yazımda, bizzat başımdan geçenleri anlatmayı planlıyorum.
Görüşmek dileğiyle…
